مطلوبیت چیست علم پول

مطلوبیت چیست؟ تعریف و تشریح – مبانی اقتصاد: بخش چهارم

تعریف مطلوبیت در علم اقتصاد چیست؟ منفعت گرایی از دیدگاه اقتصاددانان چه جایگاهی دارد؟ تعریف و تشریح مطلوبیت کل و مطلوبیت نهایی

5/5 (4 نظر)

قبل از مطالعه ی مقاله مطلوبیت، نیاز است که مقاله های قبلی این کورس آموزشی را نیز مطالعه نمایید:

مروری بر سری آموزش های پایه ای اقتصاد – مبانی اقتصاد

اقتصاد چیست ؟ مبانی اقتصاد: بخش اول

حداکثر ظرفیت تولید، رشد، هزینه فرصت و تجارت – مبانی اقتصاد: بخش دوم

عرضه و تقاضا چیست؟ مبانی اقتصاد: بخش سوم

شما میتوانید نسخه ی صوتی این مقاله را نیز بشنوید:

دانلود فایل صوتی: لینک |  گوینده: سجاد صفری


با ورود یا ثبت نام در کورس آموزشی ویژه علم پول همراه ما باشید

تمرکز اصلی علم اقتصاد، بر این موضوع است که رفتار حاکم بر اقتصاد کشورها را، با وجود کمبود منابع موجود، قابل درک و توجیه پذیر نماید، به عبارت دیگر:

چالش برآورده نمودن نیازهای بی انتهای بشریت با وجود محدودیت ها و کمبود منابع موجود

بدلیل وجود کمبود در منابع، اقتصاد نیاز دارد که منابع فعلی را به مسیر هایی اختصاص دهد که باید حتما به سرانجام رسیده و اولویت بیشتری دارند. ایده ی مطلوبیت در واقع برگرفته از قانون عرضه و تقاضا می باشد. که نشان دهنده ی مزیت، لذت، رضایت و یا حتی منفعت و سود یک شخص از بدست آوردن، مصرف کردن و یا خریدن یک محصول یا سرویس خاص می باشد.

 مطلوبیت، به منظور تشریح این مهم است، که چطور و چرا افراد و اقتصادها تصمیم دارند که به رضایت حداکثری در معاملاتشان، با وجود کمبود منابع موجود دست یابند.

ایده‌ی مطلوبیت بعنوان نیروی هدایت‌گر عملکرد بشریت، ایده‌ی تازه ایی نیست، و در تئوری اقتصاد بین قرن ۱۷ تا ۱۸ میلادی (۱۷۰۰- ۱۸۰۰ میلادی) در اروپا ، خصوصا در انگلیس به لطف اندیشمندانی نظیر آدام اسمیت (Adam smith)، جان استوارت میل(John Stuart)، و جرمی بنتام(Jeremy Bentham) مطرح گردید، که بر این اعتقاد بودند که مردم بدنبال پیدا کردن لذت و دوری از درد حرکت میکنند.

این نقطه نظر که مردم بدنبال حداکثرسازی سود خود از فعالیت های تجاری هستند، با نام مطلوبیت گرایی یا منفعت گرایی (utilitarianism) شناخته می شود، که به عنوان شاخه ای از تئوری و علم اقتصاد مطرح میباشد. اما این نظریه از طرفی نیز بوسیله ی افرادی مورد انتقاد قرار میگیرد که ادعا می کنند: لذت و آزادی از هرگونه درد و رنج (که شاکله ی نظریه ی مطلوبیت گرایی (منفعت گرایی) می باشد)، تنها هدف مطرح در زندگی ما نیست.

مطلوبیت گرایی (منفعت گرایی)، بیشتر یک مفهوم نظری انتزاعی یا غیر عملی است تا یک واقعیت یا مقدار قابل اندازه گیری. واحدی که ما بتوانیم توسط آن مقدار مطلوبیت گرایی (منفعت گرایی) را تعیین کنیم، در واقع یک مقدار یا ارزش گذاری نسبی است.

مطلوبیت کل (Total Utility)، مجموع کل رضایت و نفعی است که به صورت انفرادی، هر شخص از مصرف یک مقدار مشخصی از محصول یا خدمات در یک اقتصاد کسب می کند.

مقدار مطلوبیت کل یک شخص، به سطح یا لول آن شخص در مصرف برمی گردد. معمولا، اگر فردی مصرف بیشتری داشته باشد، در مجموع مطلوبیت بیشتری خواهد داشت. حال می خواهیم مفهوم دیگری را خدمت شما همراهان علم پول معرفی کنیم، و آن نیز مطلوبیت نهایی است،

مطلوبیت نهایی (Marginal Utility) مقداری از مطلوبیت است که بوسیله ی مقدار یا واحد اضافی‌ای از مصرف یک محصول یا سرویس حاصل میشود. برای مثال، سودمندی یا رضایت حاصل از خوردن یک عدد کلوچه ی بیشتر.

اگر چه معمولا مقدار مطلوبیت کل، همراه با افزایش مصرف یک محصول، افزایش می یابد، اما مطلوبیت نهایی که به آن اشاره شد، معمولا با افزایش بیشتر در مصرف یک محصول، کاهش می یابد. این کاهش در واقع ثابت کننده ی قانون نزول مطلوبیت نهایی(law of diminishing marginal utility) می باشد.

این قانون در واقع بیان می دارد، که یک آستانه ی رضایت مندی ماکزیمم وجود دارد، که وقتی احساس رضایت به این آستانه برسد، مصرف کننده دیگر به اندازه ی قبل از مصرف آن محصول احساس رضایت نخواهد کرد. به عبارت دیگر، مطلوبیت کل، زمانی که فرد مقدار مصرف شده‌ی خود را افزایش می دهد، با سرعت آهسته تری رشد خواهد کرد. برای مثال، در یک جلسه، سطح رضایت خوردن اولین کلوچه، بسیار بیشتر از لذت حاصل از خوردن دهمین یا یازدهمین کلوچه می باشد.

از کلوچه بگذریم، اجازه دهید یک شکلات را در نظر بگیریم، قطعا بعد از خوردن یک شکلات، و شیرین شدن دندان هایتان، شما کاملا رضایت دارید(البته با فرض اینکه شما شکلات دوست داشته باشید). در این حالت، مطلوبیت نهایی(Marginal Utility) و مطلوبیت کل (Total Utility) شما بعد از خوردن یک شکلات کاملا بالا خواهد بود.

اما اگر شما شکلات بیشتری میل کنید، لذت حاصل از هر شکلات اضافی، کمتر از رضایتی است که شما از خوردن شکلات قبلی تجربه نمودید، شاید به این دلیل باشد که شما دارید شروع به سیر شدن می کنید، یا اینکه بدلیل خوردن زیاد شیرینی در یک روز، کم کم شیرینی زده می شوید. در حقیقت، اگر شما تعداد ۵ عدد یا بیشتر شکلات بخورید، ممکن است که شما کم کم احساس ناخوشایند و یا عدم لذت را تجربه کنید.

مطلوبیت کل شکلات مطلوبیت نهایی شکلات تعداد شکلات های خورده شده
۰ ۰ ۰
۷۰ ۷۰ ۱
۸۰ ۱۰ ۲
۸۵ ۵ ۳
۸۸ ۳ ۴

این جدول نشان می دهد که افزایش مطلوبیت کل، با نرخ آهسته تری نسبت به کاهش مطلوبیت نهایی با خوردن هر شکلات اضافی، صورت میگیرد. در واقع مطلوبیت نهایی مقدار رضایتی است که فرد از مصرف اضافی آن محصول و خدمات در حالت و موقعیت مشخص بدست می آورد.

همانطور که در جدول می بینید، با خوردن اولین شکلات، مطلوبیت نهایی ۷۰ واحد است، و در نتیجه، جمع مطلوبیت به ۷۰ افزایش میابد، اما با خوردن شکلات دوم، مقدار مطلوبیت نهایی خوردن شکلات دوم، بدلیل کاهش لذت خوردن، به ۱۰ واحد تقلیل پیدا کرد، و در نتیجه مطلوبیت کل به ۸۰ واحد افزایش یافت.

مطلوبیت چیست علم پول

درصد کاهش مطلوبیت نهایی  معادل با ۸۶%، و درصد افزایش مطلوبیت کل برابر با ۱۴% می باشد. سه شکلات بعدی که خورده می شود، مطلوبیت کل را فقط به اندازه ی ۱۸ واحد افزایش می دهد. در صورتی که اولین شکلات به تنهایی ۷۰ واحد افزایش را در مطلوبیت رقم زد.

قانون کاهش مطلوبیت نهایی، به اقتصاد دانان کمک می کند که قانون تقاضا و شیب منفی منحنی تقاضا(در مقاله ی قبلی این کورس توضیح داده شد، از اینجا بخوانید) را درک کنند.

برعکس حالت بالا نیز صادق است، به این معنی که اگر شما محصولی را کمتر داشته باشید،  متقابلا رضایت مندی بیشتری را بابت مصرف هر محصول اضافی کسب می کنید. بنابراین مطلوبیت نهایی‌ای که شما از آن محصول بدست می آورید نیز بالاتر است، و تمایل بیشتری برای پرداخت بابت آن محصول در شما ایجاد می کند.

قیمت ها، در یک مقدار بالاتری از تقاضا، پایین تر هستند، به این خاطر که رضایت مندی اضافی(همان مطلوبیت نهایی) شما، همزمان که تقاضای بیشتری می کنید، کاهش خواهد یافت. (برای توضیح این حالت روی نمودار تقاضا، به مقاله ی قبلی این کورس آموزشی در علم پول مراجعه نمایید)

به منظور تخمین این موضوع که مطلوبیت و مطلوبیت کل مصرف کننده ها چه مقدار است، اقتصاد دانان به تئوری تقاضای مصرف کننده(consumer demand theory) مراجعه می کنند، که رفتار مصرف کننده و رضایت آنها را مطالعه می کند.

اقتصاد دانان طبق مواردی که مطرح شد، فرض می کنند که مصرف کننده ها کاملا منطقی هستند، و سطح مطلوبیت کل یا رضایت خودشان را با خرید ترکیبی از محصولات مختلف بجای خرید بیشتر از یک محصول خاص، به حداکثر خواهند رساند. بنابراین، بجای هزینه کردن تمام پولشان برای خریدن سه شکلات، که مطلوبیت کل یا رضایت مندی معادل ۸۵ واحد را به ارمغان خواهد آورد، آنها باید یک شکلات خریده، که مطلوبیتی معادل ۷۰ واحد داشته، و شاید یک لیوان شیر، که مطلوبیت یا رضایتی برابر با ۵۰ واحد دارد.

این ترکیب در مصرف محصولات، قطعا برای شما ماکزیمم مطلوبیت کل (۱۲۰ واحد) را در پی خواهد داشت، در حالیکه هزینه ای برابر با سه شکلات و شاید هم کمتر از آن با خود به همراه دارد.

با ورود یا ثبت نام در کورس آموزشی ویژه علم پول همراه ما باشید

علم پول را در  علم پول بیاموزید.

در ادامه ی این کورس آموزشی همراه ما باشید

5/5 (4 نظر)
x

لینک مطلب در تالار


به منظور بحث و گفتگو در مورد این مطلب، می توانید به تاپیک آن در تالار گفتمان مراجعه نمایید:

x

اشتراک گذاری این مطلب در شبکه های اجتماعی


با به اشتراک گذاشتن این مطلب، فرصت دیدن مطالب مورد علاقه ی خود را به دوستانتان هدیه دهید...!
هم اکنون می توانید این مطلب را توسط شبکه های اجتماعی زیر به اشتراک بگذارید

با اشتراک گذاری این مطلب، دوستان خود را از آن آگاه سازید
x

معرفی مرجع(های) این مطلب


گردآوری شده توسط تیم تولید محتوای علم پول


guest
0 دیدگاه
نظرات درون خطی
تمام نظرات
0
تفکرات شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید!x
()
x